درس سوم:استعلا واستفال
معناى استعلا
استعلا در لغت ، به معناى (برترى طلبى ، میل به بلندى ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (میل ریشه زبان به طرف سقف دهان در هنگام تلفظ حرف ).
در اثر این صفت ، حرف حالت پرحجم و درشتى به خود مى گیرد.
حروف استعلا
حروف استعلا عبارتند از:
(خ ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ غ ـ ق ).
در هنگام اداى چهار حرف (ص ـ ض ـ ط ـ ظ) قسمتى از سطح زبان ، سقف دهان را مى پوشاند و در نتیجه ، این حروف درشت تر و غلیظتر از سه حرف دیگر تلفّظ مى شوند.
تمرین :
صَلِّ ـ صَوْتُ ـ صَبِیًّا ـ صَدْرى ـ صُرِفَتْ ـ یَصْبِرْ ـ ضَنْکاً ـ اِلى ضُرٍّ ـ یُضْلِلْ ـ یَضْرِبُ ـ ضـیـزى ـ نَضِجَتْ ـ بَطَشْتُمْ ـ طُمِسَتْ ـ طُوبى ـ یُطْفِئُوا ـ یُشْطِطْ ـ طِفْلاً ـ ظَلَّ ـ ظَلَمَ ـ ظَهیرٍ ـ مـُنـْظـَریـنَ ـ فَظًّا ـ ظِلالُها ـ خَشِىَ ـ خَتَمَ ـ خَسَفَ ـ خَبَرٍ ـ یُخْرِبُونَ ـ اَخْبارِها ـ غَنِمْتُمْ ـ غُلِبَتْ ـ یَبْغُونَ ـ یَغْلى ـ نَغْفِرْ ـ اَبْغیکُمْ ـ قَریباً ـ قَبْلُ ـ بِقَدَرٍ ـ نُقَدِّسُ ـ نَقْتَبِسْ ـ لا اُقْسِمُ
معناى استفال
اسـتـفـال در لغـت ، بـه معناى (پایین آمدن ، پست شدن ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (پایین آمدن سطح زبان از کام بالا).
در اثر این صفت ، حرف ، نازک و کم حجم تلفّظ مى شود.
حروف استفال
بجز هفت حرف استعلا، بقیّه حروف داراى صفت استفال مى باشند.
# یـادسـپـارى : در تـلفـّظ کـلمـات بـاید دقّت شود که هر حرف با صفت خود اداء شود و حالت حرف مجاور را به خود نگیرد.