آیا مى دانید که : اولین مفسر قرآن حضرت رسول(ص) هستند و نمونهاى از تفسیرهاى ایشان، با ترتیب سوره بهسوره در کتاب اتقان سیوطى نقل شده است. نیز بسیارى از احادیث از ایشان نقل شده است که روشنگر آیات قرآنى است و احادیث تفسیرى نام دارد. آیا مى دانید که : پس از رسولاللَّه(ص) بزرگترین قرآنشناس و مفسر جامعه اسلامى درصدر اسلام، حضرت علىبن ابىطالب(ع) است که سوگند یاد فرموده است که اگر بخواهم تفسیر سوره حمد را درحدى که هفتاد بار شتر باشد، بیان مىدارم. همچنین ایشان از حافظان قرآن و کاتبان وحى بوده است و مصحف خود را در فاصلهاى کمتر از یک هفته پس از وفات رسولاللَّه(ص) جمع کرد. ولى چون داراى توضیحات و اضافات تفسیرى بود و فىالمثل نام منافقان را که در قرآن با اشاره و بدون نام آمده است، بالصراحه معلوم مىکرد و نظایر این، آن جمع و تدوین را که برحسب نزول بود از ایشان نپذیرفتند. حضرت ابتدا آزرده شدند؛ ولى سپس با دیدن روشمندى و اتقان شیوه کار گروه زیدبن ثابت در عهد عثمان و کمال دقت و مراقبتى که در تدوین مصحف امام (مصاحف عثمانى) به کار رفته بود آنرا پذیرفتند و مصحف خود را ظاهر نساختند و فرمودند: اگر همان مسؤولیتى که بهعثمان داده شد به من داده مىشد من نیز در جمع و تدوین قرآن همان کار را مىکردم. آیا مى دانید که : مهمترین تفسیر قدیم جهان اسلام تفسیر طبرى مورخ و محدث بزرگ ایرانىاست (متوفى 310ق.) که به جامعالبیان معروف است و در سى مجلد بهطبع رسیده است. این تفسیر قدیمترین و مهمترین تفسیر نقلى یا مأثور جهان اسلام هم شمرده مىشود. آیا مى دانید که : قدیمترین تفسیرهاى شیعه یکى تفسیر على بن ابراهیم قمى است که در دو مجلد به طبع رسیده است؛ و دیگر تفسیر فرات کوفى که آن نیز طبع منقحى دارد. قمى و کوفى از رجال اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجرىاند. آیا مى دانید که : قدیمترین تفسیر فارسى شیعه امامیه، تفسیر ابوالفتوح رازى (متوفاى نیمهاول قرن ششم هجرى) است که رَوضالجِنان و رَوحالجَنان نام دارد. این تفسیر دربیست جلد است و پیشترها به کوشش علامهقزوینى،مرحوم قمشهاى، مرحومشعرانى واخیراً به کوشش دکتر محمدجعفر یاحقى ودکتر مهدى ناصح بهطبع رسیده است. آیا مى دانید که : جامعترین تفسیر قدیمى شیعه امامیه مجمع البیان در ده مجلد اثر ابوعلى امینالاسلام فضل بن حسن طَبْرِسى (م548ق.) به عربى است که به فارسى هم ترجمه شده است. آیا مى دانید که : مهمترین تفسیرشیعه در قرن چهاردهم هجرى تفسیر المیزان، اثر شادروان علامه طباطبائى(م1361ش.) است در بیست جلد بهعربى که بهفارسى هم ترجمهشده است. آیا مى دانید که : جدیدترین ومهمترین تفسیر جهان اسلام (اهل سنت)،التفسیر المنیر نوشته استاد وهبة زُحیلى است، به عربى (32جلد در شانزده مجلد، طبع 1411ق./ 1991م.). دکتر زُحیلى فقهشناس و استاد فقه دراغلب دانشگاههاى سوریه وجهان اسلام است.گفتنى است که این کتاب در چند سال پیش برنده جایزه کتاب سال جهانى جمهورى اسلامى ایران شد.