فلسفه نزول قرآن بر حضرت محمد

چرا قرآن بر پیامبر نازل شد و بر پیامبر دیگر نازل نشد؟

کتاب هاى آسمانى ـ که در بردارنده احکام الهى هستند ـ با توجه به شرایط زمانى و نیازمندى هاى انسان ها و ظرفیت جوامع نازل مى شد. ازاین رو، کتاب هاى آسمانى و شرایع الهى متعدد است. خداوند از ازل مى دانست که چه کتاب و احکامى مناسب با چه مردم و جوامعى است، بدین جهت، بر هر پیامبرى که کتاب نازل مى کرد با کتاب هاى پیشین تفاوت داشت.

رشد و تکامل بشر تا آن جا رسید که خداوند زمینه را براى بعثت آخرین پیامبر الهى و فرستادن آخرین کتاب آسمانى فراهم دید، ازاین رو، پیامبر اسلام حضرت محمد(ص)  را مبعوث کرد و قرآن کریم را بر او فرود آورد. رشد فکرى و شرایط اجتماعى، اقتضاى نزول قرآن بر پیامبران پیشین را نداشت.

از آن جا که خداوند حکیم است، قرآن را در زمانى نازل نمود که شرایط نزول آن آماده بود، به گونه اى که قرآن توانست، به صورت کامل و بدون تحریف باقى بماند.

برخى ویژگى هاى قرآن که باعث شد بر حضرت محمد(ص)  نازل شود عبارتند از:

1. کتاب هاى آسمانىِ قبل از قرآن، هماهنگ با رشد افکار عمومى جامعه انسانى نازل شده است. آن کتاب ها براى آن زمان کامل بود، ولى براى مقاطع بعد از خود به جهت رشد روزافزون افکار بشر ناقص به نظر مى رسید و به همین دلیل، شرایع سابق، مقطعى بود و براى آیندگان حجت نیست.

2. قرآن، هم چون کتاب هاى پیشین، کتاب هدایت است، امّا از هر نظر کامل و تمام است به طورى که تمام نیازمندى هاى بشر را تا قیامت و در هر حدّ از رشد فکرى تأمین کرده و مى کند، چون بیان کننده همه چیز است: (وَ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَـبَ تِبْیَـنًا لِّکُلِّ شَىْء) و ما قرآن را که بیان کننده همه چیز است بر تو نازل کردیم.

بدین رو، کتابى جاوید براى همه عصرها و نسل هاست و چون تمام نیازمندى هاى بشر را تا عرصه قیامت تأمین مى کند، اگر پیامبر دیگرى با کتابِ خود بعد از پیامبر مى آمد، تحصیل حاصل و کارى لغو و زاید مى شد و خداوند، کار عبث و لغو نمى کند: (إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا حَکِیمًا) به درستى که خداوند دانا و حکیم است.

3. آخرین کتاب با ویژگى هاى مذکور، بر آخرین پیامبر که خاتم انبیاست نازل شد:(مَّا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَد مِّن رِّجَالِکُمْ وَ لَـکِن رَّسُولَ اللَّهِ وَ خَاتَمَ النَّبِیِّینَ وَ کَانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَىْء عَلِیمًا) محمد پدر هیچ یک از مردان شما نیست، بلکه پیامبر خدا و ختم کننده پیامبران است و خدا به همه چیز داناست.

اگر فرض کنیم غیر از حضرت محمد(ص) پیامبر دیگرى به جاى او مى بود، باز ممکن بود پرسیده شود: چرا قرآن بر او نازل شده و بر پیامبر دیگر نازل نشده است؟ افزون بر این، رسول اکرم(ص)  از نظر شخصى و شخصیتى ویژگى هایى داشت که دیگر انبیا نداشتند، لذا این افتخار بزرگ یعنى نزول قرآن به او اختصاص یافت.